Gorysz miarz (Peucedanum osthrutium). Zioło świętej Hildegardy

Do celów leczniczych stosuje się tylko brązowe, skręcone kłącza z odnogami. W tym celu najpierw kroi się go w drobne plastry, a następnie suszy.

Najważniejsze substancje zawarte w goryszu:

• olejki eteryczne zawierające duże,

• stężenie terpenów,

• garbniki,

• gorycze,

• flawonoidy,

• furanokumaryny,

• żywice.

Gorysz zawdzięcza swoją nazwę substancji, która zalicza się do związków goryczowych. Jego ostry smak pochodzi z olejku eterycznego, który składa się w 95% z terpenów. Mają one silne działanie antybakteryjnie, hamują rozwój stanów zapalnych i wspierają układ odpornościowy. Jednocześnie olejek eteryczny ma działanie wykrztuśne, a tym samym ułatwia odkrztuszanie wydzieliny z dróg oddechowych. Gorycze mają na ogół działanie ożywiające, pobudzające apetyt i trawienne.

Gorysz miarz:

• wspiera trawienie,

• zwalcza zapalenia,

• obniża gorączkę,

• działa wykrztuśnie,

• wzmacnia organizm,

• ożywia i pobudza.

Gorysz jest rośliną alpejską, dlatego w starożytności nie był jeszcze znany lekarzom. Odkryto go w średniowieczu, a ceniła go szczególnie Hildegarda z Bingen. „Gorysz jest ciepły i dobry na gorączkę” – pisała, wspominając rozgrzewające właściwości rośliny, która tym samym świetnie wzmacniała odporność na choroby zakaźne. Zwolennicy medycyny Hildegardy zalecają wino goryszowe jako lekarstwo na grypę i zapalenie płuc. W regionie alpejskim legenda głosi, że gorysz pomaga „mistrzowi osiągnąć mistrzostwo”, dlatego też roślina lecznicza nazywana była również żeń-szeniem zachodu.

Gorysz pomoże na:

• infekcje grypopodobne,

• niestrawność,

• wzdęcia,

• kaszel,

• gorączkę,

• nadmiar wydzieliny,

• osłabienie (związane z wiekiem).

Skuteczność goryszu w powyższych dolegliwościach, choć udowodniona empirycznie, nie została jeszcze udowodniona naukowo. Być może jest to jeden z powodów, dla których roślina lecznicza popadła nieco w zapomnienie.

Na wszelki wypadek nie należy zbierać tej rośliny samemu, ponieważ łatwo można ją pomylić z wysoce trującym szalejem jadowitym.

Zalej jedną lub dwie łyżeczki goryszu filiżanką wrzącej wody i pozostaw na 10 minut do naciągnięcia. Następnie odcedź. W razie potrzeby można pić do 3 filiżanek herbaty dziennie.

Do zakręcanego słoika wsyp garść suszonego goryszu i wymieszaj z wódką tak, by płyn przykrył korzenie. Pozostaw na 4 tygodnie, a następnie odcedź, przelewając do ciemnej butelki. W przypadku problemów trawiennych lub przeziębień należy przyjmować 20 kropli do trzech razy dziennie.

Rozdrobnić 1 łyżkę stołową korzeni w moździerzu, zalać 1/8 litra wina i pozostawić mieszankę na noc. Rano wlać ponownie 125 ml wina i odcedzić. W przypadku gorączki pić 50 ml trzy razy dziennie przed posiłkiem. Ważne jest, aby codziennie przygotowywać świeże wino.

W przypadku kaszlu lub zapalenia oskrzeli wsyp do dużej miski 2 łyżki stołowe posiekanego goryszu i zalej 1 litrem wrzącej wody. Pochyl się nad miską, przykryj głowę dużym ręcznikiem i wdychaj opary przez 10–15 minut.